Pterodroma

Wintervogeltocht vanuit IJmuiden

Kwart over zes. Willem belt, denkt dat hij niet eens zijn straat uit komt, zoveel sneeuw als er ligt. ‘Het zal toch niet doorgaan?’, zegt hij vragend. Hij haakt af. Een dik uur later schuifelen twee Amsterdamse overblijvers de straat uit, op weg naar de Marion in IJmuiden. De sneeuw is gestopt, dat wel.

Heel vrolijk staan de gezichten van de deelnemers aan de pelagische tocht op deze zondag nog niet. Glibberend en glijdend schuifelen de deelnemers aan de Pterodroma-excursie de bevroren trap van het kleine schip op. Het is fris, zelfs als je een warmteoverall aan hebt. Zonder zo’n ding is het ronduit guur en het eerste broodje warme worst zit erin voor we er erg in hebben, evenals een primatourtje en een watje in het linkeroor.

Als we tegen negenen richting pieren varen, is het nog een hele toer om over het gladde dek een rondje over het schip te maken. Dat kost mij en mijn kompaan direct de klapper van de dag: een 2e kj grote burgemeester – nieuw voor Pterodroma Adventures. Het wordt goedgemaakt door een stuk of vier bruinvissen (‘Tuimelaar ..!’, brult een weidevogelexpert), een wilde eend – nieuw voor Pterodroma Adventures, en drie brandganzen.

Zo tussen de pieren is het nog wel te doen, maar eenmaal voorbij het puntje van de Zuidpier gaat Marion stevig tekeer. Lichtpuntje in deze koude wereld is dat de bewolking breekt. De statieven die nogal wat deelnemers hebben meegenomen, zullen de hele dag ongebruikt blijven. Telescopen zijn nutteloos, filmen is niet mogelijk. Fotograferen wel, maar wat er achter de boot hangt kan je beter in een stadspark te lijf gaan.

We varen zuidwaarts, anders dan was beloofd. De schipper moet rekening houden met de wind die in de loop van de dag toe zal nemen, en die kun je maar beter in de rug hebben dan. Dus Egmond wordt Scheveningen.

Er gebeurt weinig qua spektakelsoorten, maar we worden ons er wel al snel van bewust dat we in een futenfilm terecht zijn gekomen. Werkelijk overal zijn ze hier, op een kilometer of wat uit de kust, te zien, in stevige groepen en – naar later blijkt – bij voorkeur in water van een meter of twaalf diep.

Ondanks het feit dat Marion nog steeds nauwelijks te temmen is, zijn de mannen van de Vulkaan niet van hun stuk te brengen: zij tellen. Sterker, zij tellen de hele dag, en vrijwel alles. De uurtotalen komen uit op 6945, 6670, 1920, 930, 110 en 90. Dat zijn dus 16.665 futen, voor iedereen een stevig record, lijkt ons. Opmerkelijk is dat de meeste vogels in broedkleed zijn. Je krijgt echt de indruk dat er maar even wat dooi hoeft te komen en ze wippen zo naar de binnenlanden. Fraai verschijnsel, en vanaf de kustposten niet in dezelfde omvang te zien (Noordwijk deze dag 488 in 1 uur, Scheveningen 1280 in 2 uur).

Het wordt tijdelijk iets rustiger wat betreft de wind en het zonnetje schijnt (‘Het lijkt wel een cruise’, verzucht organisator Sander L.). Wat betreft vogels blijft het ook erg kalmpjes. Dat heeft tot gevolg dat de fotografen zich volledig richten op de paar drieteenmeeuwen die de boot volgen. Lastig zat, want buitengewoon wendbaar. Een zucht van verlichting gaat over het dek als een van de drieteentjes op de reling neerstrijkt. Opmerkelijk dat we de hele dag begeleid worden door een vogel met een ongelukkig pootje. Nu al de meest gefotografeerde drieteenmeeuw van het jaar, gok ik zo.

Roodkeelduikers doen het redelijk, maar 233 totaal is niet echt heel veel. Eén parelduiker gaat de boeken in, zij het niet bij iedereen. Troost: de zeetrektelposten zien ook weinig duikers vandaag. Dat is wel even anders met de alk/zeekoeten. Zien wij over de hele dag 5 alken en 54 (alk)/zeekoet, Scheveningen komt uit op 769 alk/zeekoet in 2 uurtjes, en de Vulkaan scoort er 380 in ruim 4 uur.

Drieteenmeeuwen dan. Wij scoren er 47 over de hele dag (ikzelf heb er om de boot nooit meer dan 5 tegelijk gezien), Scheveningen komt uit op 952, tegen Noordwijk een schamele 9. Ik moet denken aan een uitspraak van Pim W.: ‘Als je zeevogels wilt zien, moet je naar West-Kapelle en niet de zee op gaan.’

Maar op zee heb je de sfeer, zeker in de ruime kombuis, waar het carnaval intussen zachtjes is losgebarsten. Het is aangenaam en zoals het hoort, is met name de terugtocht een prettig sociaal gebeuren. Wie doet je wat, zo ver op zee, uit de wind, zonnetje erbij, en dat voor maar 40 euro (Sander L.: ‘Echt, we maken geen winst …’).

Tegen half vier zijn de Pterodroma-avonturiers weer in IJmuiden, na een door een mooie deining gestuwde terugvaart. Zee blijft leuk, stellen wij ‘s avonds maar weer eens rozig en tevreden vast …

Guus van Duin
12 februari 2013

bijlage:de soortenlijst (in uren), met grote dank aan de Haagse bikkels:

(roodkeel)duiker 233 (150, 32, 16, 15, 14, 6)

(vermoedelijke) parelduiker 1

Fuut 16.665 (6945, 6670, 1920, 930, 110, 90)

Jan van Gent 5

Aalscholver 110 (5, 71, 15, 15, -, 4)

Blauwe reiger 1

Wilde eend 1

Smient 80

Brilduiker 1

Grote zaagbek 1

Middelste zaagbek 2

Grote zeeeend 1

Zwarte zeeend 7

Eider 7

Bontbekplevier 20 NO (haven)

Kievit 13

Grote burgemeester 1 (haven)

Grote mantel 27

Kleine Mantel 1

ZIlvermeeuw 250+

Geelpootmeeuw 1

Stormmeeuw 200+

Kokmeeuw 80+

Drieteenmeeuw 47

Dwergmeeuw 4 (3ad, 1 2eKJ)

Alk/zeekoet 36 (-, 8, 11, 10, 6, 1)

Alk 5

Zeekoet 18 (1, 3, 6, 3, 3, 2)

Veldleeuwerik 3

Bruinvis 11

Zeehond 1