Pterodroma

30 oktober 2009

Eind oktober is een goede tijd om zeevogels op de Noordzee te zien. Alkachtigen en duikers stromen binnen, terwijl er nogsteeds kans is op allerlei krenten als jagers, pijlstormvogels en stormvogeltjes. Derhalve stond er weer een veelbelovend tochtje van Pterodroma adventures op het programma – ditmaal vanuit Den Helder. De vooruitzichten waren goed: de dag werd voorafgegaan door rustig weer, er zou een flinke partij vogelaars aan bood zijn (met de deelneming van vogelwerkgroep Texel en een ‘bedrijfsuitje’ van Vogelbescherming Nederland was de tocht al vlug volgeboekt) en het inmiddels legendarische “pelagische bosje” zou acte de presence geven!

Het aantal vogelaars dat van Texel kwam rechtvaardigde een tussenstop van het schip tussen Den Helder en de Noordzee. Vanuit m’n huisje in ‘t Horntje hoefde ik dus maar een paar honderd meter te lopen naar de NIOZ-haven, alwaar het schip ons om 8:45 oppikte en spoedig koers zette naar het ruime sop.

In het Marsdiep vlogen al een paar genten (een bekend verschijnsel bij aflandige wind) en varend langs de Hors werd onder meer een Slechtvalk gezien. We volgden de contour van de Texelse westkust richting het noorden. De eerste visresten ging overboord en trokken al snel een flinke wolk meeuwen aan en ook een aardig aantal Jan-van-Genten. Ook een juveniele Grote Jager kreeg ‘t in de smiezen en kwam mooi over het schip. Zolang er vis werd gevoerd hingen er meeuwen achter de boot, welke natuurlijk netjes werden afgekeken. Al snel werd er een eerstejaars Geelpootmeeuw tussen gezien en later maarliefst drie Pontische Meeuwen (een 1cy met een kleurring, een 2de winter en een 3de winter). Een donkere eerstejaars Zilvermeeuw met wat yankee-achtige aspecten zorgden nog even voor wat extra alertheid. Erg mooi was ook de 2de winter Zwartkopmeeuw.

Ik hoopte op flink wat Alken en Zeekoeten, en die wens werd vervuld, met in totaal bijna 40 Alken! Van Zeekoeten werden er niet veel meer gezien: slechts iets meer dan veertig. Een zeldzaam hoge Alken-percentage onder de alkachtigen dus! Sommige zwommen vlakbij de boot en konden dus prachtig gezien worden. Her en der hingen Dwergmeeuwen bij groepjes Alken (hierbij jagen Alken prooien naar het wateroppervlak waar de Dwergmeeuwen van profiteren).

En toen was het tijd voor het spannendste deel van de tocht: de tewaterlating van het fameuze pelagische bosje. De verwachtingen dat dit bosje over zee trekkende zangvogels zou aantrekken waren hoog, want er vlogen aardige aantallen lijsters en Spreeuwen. Helaas nam het bosje een duik, waarbij het er wat minder florisant uitkwam dan het erin gegaan was. Toch hield hij nog fier een aantal takken omhoog, lonkend naar de lijsters! Tevergeefs, helaas, want bij terugkomst zaten er wel een aantal meeuwen bij, maar geen zangertjes. De meeuwen waren op het blok ingevroren vissedrek afgekomen, dat naast het pelagische bosje dreef…

In een poging de mist te ontwijken besloten we wat verder uit de kant te gaan. We voeren in en uit ‘banden’ Alken en Zeekoeten, en zagen nog wat Jan-van-genten. Er passeerden een aantal krenten: een aantal mooie Bruinvissen (waarvoor het schip even werd stilgelegd en de dieren vlakbij het schip aan het oppervlak kwamen), een Roodhalsfuut en maarliefst zes Parelduikers (die zie ik haast nooit).

Rond het middaguur kwam er schokkend bericht van Texel: vanuit het NIOZ/IMARES/SOVON kantoor werd een Zwartkeellijster gezien! Die wilde ik toch wel heel graag zien! En ik was niet de enige: meer dan de helft van de deelnemers stapte van de boot op Texel, om vervolgens massaal een gratis ritje met de TESO terug te varen naar Den Helder. Helaas lukte het niet meer om de Zwartkeellijster die dag te zien: deze was een uurtje voordat we aanmeerden zoek geraakt. Met een kleine domper werd de dag dus afgesloten, maar per saldo hebben we weer een mooie dag met goede soorten gehad! Alken zijn gaaf!

Rob van Bemmelen

Lijst met waargenomen soorten:

Roodkeelduiker        25
Parelduiker        6
duiker sp        12
Roodhalsfuut        1
Aalscholver        3
Jan-van-gent        120
Grauwe Gans        8
Rotgans        58
gans sp (wrsch Kolgans)        59
Bergeend        4
Eider        20
Tafeleend        2
Kuifeend        1
Brilduiker 7
Smient        22
Zwarte Zee-eend        311
zwemeend sp        9
Wintertaling        1
Slechtvalk        1
Scholekster        2
Goudplevier        15
Kievit        278
Drieteenstrandloper        1
Rosse Grutto        1
Wulp        1
Watersnip 5
Grote Jager        1
Kleine Jager (waarschijnlijk)        1
Dwergmeeuw        22
Kokmeeuw        niet geteld
Zwartkopmeeuw        1
Stormmeeuw        niet geteld
Zilvermeeuw        niet geteld
Pontische Meeuw        3
Geelpootmeeuw        2
mogelijke hybride Zilvermeeuw x Grote Burgemeester        1
Kleine Mantelmeeuw        niet geteld
Grote Mantelmeeuw        niet geteld
Drieteenmeeuw        64
Zeekoet        43
Alk/Zeekoet        49
Alk        38
Veldleeuwerik        12
Graspieper 1
Roodborst        2
Merel        15
Kramsvogel        6
Koperwiek        42
Zanglijster        5
lijster sp (Koperwiek/Zanglijster)        10
Spreeuw        759
Zwarte Kraai        2
gors sp (wrsch Rietgors)        1
Grijze Zeehond        2
Gewone Zeehond        12
Bruinvis        6